Każdego roku w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w domu moich dziadków opowiadano wieczorem historię rodziny Dorszów wygnanej z Wejherowa.
Dorszowie dostali hitlerowski nakaz opuszczenia własnego domu i osiedlenia się na Lubelszczyźnie, w starym, opuszczonym domu, który stał niedaleko gospodarstwa Szymona Zająca – brata dziadka. Dom ten został im przydzielony przez niemiecką policję.
Rodzina Dorszów była liczna. W jej skład wchodzili rodzice, sześciu synów i jedna córka. Początkowo Dorszowie żyli z tego, co ofiarowali im sąsiedzi, jednak dzięki swej zaradności i pracowitości, szybko się usamodzielnili.
Młodość rodzeństwa przypadła na czasy niemieckiej okupacji i terroru ze strony band rabunkowych. Aby uniknąć wywózki na roboty do Niemiec, młodzi Dorszowie ukrywali się często w różnych miejscach, ubierali się w to, co mieli sprzed wojny. Aby mieć z czego żyć, wynajmowali się do pracy u miejscowych gospodarzy.
Mimo trudnych warunków, w których przyszło im dorastać, byli prawdziwymi patriotami. Bracia kochali swój kraj tak bardzo, że kiedy otrzymali wezwanie do walki o wolną Warszawę, gotowi byli porzucić swe marzenia i oddać życie za ojczyznę. Przed wyjazdem zaprosili najbliższych na pożegnalne spotkanie przy butelce bimbru. Na zagryzkę mieli jedynie kilka plastrów słoniny i kawałek czarnego chleba. Potem w pięciu wyjechali na tę dziwną wojnę, mając jako uzbrojenie dwa pistolety, koszyk naboi, kilka granatów oraz karabin kawaleryjski z urżniętą lufą.
Jeden z braci został na miejscu – miał on zebrać grupę posiłkową i wyruszyć z nią do Warszawy nieco później. Nigdy tam nie dotarł. Zginął, gdy wraz z innymi próbował przebić się do stolicy przez linię frontu.
Z kolei po jego pięciu braciach ślad zaginął. Po wojnie rodzice wielokrotnie jeździli do Warszawy, próbując dowiedzieć się czegokolwiek o swoich synach. Bezskutecznie… Dopiero po latach pani Sławkowska – emigrantka ze zniszczonej Warszawy, która przez pewien czas przebywała w okolicy, przywiozła wiadomość, że zginęli walcząc w oddziale …
Dorszom pozostała tylko córka, z którą wrócili do Wejherowa, do swojego dawnego domu.
Powstanie Warszawskie zawsze budziło duże emocje, a tragiczne wydarzenia tamtego sierpnia były różnie oceniane. Z jednej strony zwraca się uwagę na niezwykłe bohaterstwo walczących, z drugiej – na bezmyślne decyzje polityczne i wojskowe tych, którzy przebywali zagranicą i sprawy kraju traktowali bez uwzględnienia realiów okupacyjnych. To właśnie tam wydano rozkaz o rozpoczęciu walki, choć było wiadomo, że nie ma żadnych szans na wygraną, a decyzje wielkich mocarstw co do powojennych granic i stref wpływów już zapadły.
Na pewną śmierć wysłano kwiat polskiej młodzieży, nie tylko tej pochodzącej z Warszawy, grając na czułych strunach jej wielkiego patriotyzmu. W czasie beznadziejnych walk zginęło prawie ćwierć miliona mieszkańców stolicy, a samo miasto zostało zrównane z ziemią. Zniszczone zostały również cenne historyczne pamiątki, w tym kolekcje obrazów, ukryte w Warszawie przed lokalnymi bandami rabusiów. W ten sposób przepadły w ogniu powstania między innymi zbiory pałacu w Kozłówce.
Niejednokrotnie, oceniając Powstanie Warszawskie, przypisuje się winę za jego tragiczny przebieg armii sowieckiej, której oddziały zbliżały się wówczas do linii Wisły. To pokazuje naiwność polskiej myśli politycznej. Zawsze było przecież wiadomo, że Rosjanie prowadzą wyjątkowo twardą i przebiegłą grę polityczną i to nie tylko w relacjach zewnętrznych. Liczenie zatem na to, że zaangażują się oni w powstanie, którego celem politycznym była odbudowa przedwojennego, niezależnego systemu władzy, było skrajnie nieodpowiedzialne. Tak tragiczną pomyłkę mogli popełnić tylko ci, którzy niewiele nauczyli się z pełnej goryczy lekcji z września 1939 roku. Za wszystkie błędy władz koszty jak zwykle poniósł naród – cierpliwy i wyrozumiały oraz przyjmujący z niespotykanym gdzie indziej spokojem decyzje swoich polityków.
Powstanie Warszawskie odcisnęło piętno na losach wielu polskich rodzin, takich jak wspomniani Dorszowie. Pamiętam doskonale rozmowę moich dziadków i rodziców z Dorszami, którzy przyjechali odwiedzić nas w latach sześćdziesiątych. Do głębi poruszyło mnie, gdy opowiadali, jak zaraz po wyzwoleniu stolicy w ruinach Warszawy szukali grobów swoich synów.
Myślę, że ci, którzy dzisiaj wspominają tamte dni, powinni również poznać historię Dorszów i wielu innych, podobnych rodzin, których losy zdeterminował sierpień 1944 roku.
18 marca br. ruszył nabór wniosków w konkursie ofert na realizację zadań publicznych „Senat – Polonia 2024”.
To ważny moment dla naszej Izby, bo po kilkuletniej przerwie pieniądze na realizację zadań na rzecz Polonii i Polaków mieszkających za granicą wracają do Senatu. Główne kierunki działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą w 2024 r. to aktywizacja młodego pokolenia, wzmacnianie pozycji środowisk polskich i polonijnych w krajach zamieszkania i rozwój struktur polonijnych, wsparcie Polaków na Wschodzie, edukacja polonijna, popularyzacja kultury polskiej, polskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego za granicą i promocja Polski. Składane oferty zadań muszą się wpisać w jeden ze tych kierunków. Nabór wniosków zakończy się 15 kwietnia br.
Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska powołała Roberta Tyszkiewicza na koordynatora ds. spraw Polonii i Polaków za granicą, który m.in. będzie koordynować działania dotyczące zlecania zadań publicznych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, nadzorować prace Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu i innych podmiotów wykonujących takie zadania zlecone przez Marszałka Senatu, a także przygotowywać propozycje działań i inicjatyw na rzecz Polonii i Polaków za granicą.
Wzór oferty realizacji zadania w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą oraz zasady dokonywania oceny formalnej ofert znajdują się w zarządzeniu Szefa Kancelarii Senatu, a szczegóły konkursu i zasad jego realizacji – w ogłoszeniu. Wszelkie informacje na temat konkursu można uzyskać, wysyłając mail na adres: polonia2024@senat.gov.pl lub dzwoniąc pod dedykowany nr tel. 22 694 99 22.
W związku z tym, że zależy nam na jak najszerszym dotarciu z informacją o konkursie, prosimy Państwa o włączenie się w promocję konkursu poprzez Państwa kanały społecznościowe i/lub udostępnianie informacji w tym zakresie, umieszczanych na profilach Senatu . W załączeniu znajdą Państwo grafiki oraz w linku poniżej animację do wykorzystania.
Kancelaria Senatu ogłasza ogólnopolski Konkurs pt. „Poznajemy Senat Rzeczypospolitej Polskiej”.
Konkurs skierowany jest do uczniów wszystkich szkół ponadpodstawowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jego celem jest:
W dniu 7 września Senat podjął uchwały o ustanowieniu roku 2024 rokiem: Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Wincentego Witosa oraz Władysława Zamoyskiego. Rok 2024 będzie także Rokiem Edukacji Ekonomicznej.
Przeczytaj więcej na Witrynie Edukacyjnej Kancelarii Senatu: Patroni Roku 2024 » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu
W 146 rocznicę uruchomienia linii kolejowej z Warszawy do Kowla przez Chełm pamiętamy o chełmskich kolejarzach i chełmskiej kolei
Otwarcie linii kolejowej prowadzącej przez nasze miasto miało miejsce w środę, 17sierpnia 1877 r., natomiast oficjalne, urzędowe otwarcie odbyło się kilka dni później – 30 sierpnia tego samego roku. „Gazeta Lubelska” z tego okresu tak opisywała znaczenie tego wydarzenia: „… to największa arteria komunikacyjna, to droga ze wschodu na zachód, największy łącznik Morza Czarnego z Bałtykiem. W dziejach prowincji naszej otwarcie drogi żelaznej epokę stanowi”.
Chełmska kolej zawsze odgrywała ważną rolę w dziejach Chełma i w znaczący sposób przyczyniała się do rozwoju miasta.
W listopadzie 1918 r., w okresie odzyskiwania przez Polskę niepodległości, z uwagi na znaczenie strategiczne stacji kolejowej w Chełmie, grupa polskich kolejarzy z Lublina, licząca 15 drużyn parowozowych, oraz rzemieślników i urzędników przejęła kontrolę nad chełmską stacją i parowozownią. Umożliwiło to kontrolowanie wszystkich transportów wojskowych i rozbrajanie wojsk austriackich.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego chełmski węzeł kolejowy był największym zakładem pracy w mieście, zatrudniającym około1000 pracowników. W latach 70-tych XX w. linia kolejowa Warszawa – Dorohusk, przechodząca przez Chełm, należała do najbardziej obciążonych tras w kraju.
W 1976 r. Polskie Koleje Państwowe przewiozły nią 8 mln ton ładunków, zaś rejon przeładunkowy Chełm – Dorohusk obsłużył łącznie 3,7 mln ton ładunków. Duże znaczenie dla funkcjonowania kolei w Chełmie miała elektryfikacja linii kolejowej z Lublina do Chełma, przeprowadzona 6 grudnia 1983 r.
W pierwszych latach transformacji politycznej i gospodarczej w Polsce (po 1989 r.) koleje doświadczyły kryzysu, który dotknął również Chełm. Obecnie Stacja Chełm posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z Warszawą – 3, Bydgoszczą i Toruniem – 1, Kijowem(Ukraina) – 3, Lublinem – ok. 15 oraz sezonowe (w okresie wakacji) z Włodawą – 2.W 146. rocznicę uruchomienia linii kolejowej z Warszawy do Kowla przez Chełm, serdecznie dziękuję wszystkim pracownikom chełmskich kolei za ich nieustanny wkład w rozwój transportu i zaangażowanie w utrzymanie tej ważnej arterii komunikacyjnej.
Niech praca przyniesie wam wiele satysfakcji i zaowocuje dalszymi, wyjątkowymi osiągnięciami na rzecz naszej społeczności oraz kolejnictwa.
