Józef Zając
SENATOR RP
Aktualności
Profesor Józef Zając Senator RP uczcił pamięć pomordowanych
6 lipca 2021
Kumowa Dolina – miejsce egzekucji ofiar Akcji AB – w lesie leśnictwa Góry. Akcja AB była tzw. „nadzwyczajną akcją pacyfikacyjną” noszącą nazwę: „Ausserordentliche Befriedigungsaktion” mającą na celu likwidację inteligencji polskiej przez okupanta niemieckiego przeprowadzoną w Generalnej Guberni wiosną – latem 1940.
W dniach 3 i 4 lipca 1940 r. funkcjonariusze gestapo rozstrzelali, co najmniej 115 osób aresztowanych. Wśród ofiar znaleźli się głównie politycy, działacze samorządowi, ziemianie, nauczyciele oraz inni przedstawiciele lokalnej inteligencji z Chełma i Krasnegostawu.
Aresztowanych przewieziono do małej dolinki gdzie przygotowany już był wykopany dół. Związanym kazano stanąć dookoła i rozstrzelano. Zwłoki ofiar wrzucone zostały do dołów po wybranym piachu i zasypane. Potem Niemcy dokonywali tu ponownie egzekucji w latach 1943-1944. W miejscu egzekucji w 1963 roku wybudowano z fundacji mieszkańców Chełma i rodzin pomordowanych pomnik upamiętniający ofiary zbrodni.
Wśród ofiar wymienić można m.in.:
- Henryk Bałazy – chorąży WP;
- Józef Janisławski – ziemianin;
- Kazimierz Janisławski – ziemianin;
- Michał Nowacki – zastępca burmistrza Zamościa;
- Edmund Prost – kapitan WP;
- Jerzy Stępniewski – nauczyciel gimnazjalny;
- Jan Sztaba – dyrektor cukrowni w Rejowcu,
- Stefania Szwed – działaczka harcerska,
- Wincenty Kociuba – poseł na Sejm RP,
- Tadeusz Tomaszewski – prezydent Chełma,
- Jerzy Bieńkowski,
- Edward Bieńkowski,
- Leon Epsztajn – ziemianin (Pilaszkowice),
- Paweł Gutowski,
- Stefan Huskowski,
- Feliks Kaczorowski,
- Tadeusz Kowalewski,
- Michał Niewidziajło,
- Feliks Pawłowski,
- Wacław Piwowarski,
- Jan Rusek,
- Karol Szczotka,
- Stanisław Wilczkiewicz,
- Paweł Wisz,
- Michał Wiśniewski,
- Czesław Wierzbicki,
- Kazimierz Żurawski,
- Mieczysław Godlewski,
- Michał Nowacki,
- Stefania Pyszora,
- Stanisław Krawczyk,
- Jan Łabica,
- Wiesław Meysztowicz,
- Jan Stafiński,
- Leon Sawicki.
Decyzją Dyrektora Wydziału Infrastruktury Komunalnej Urzędu Miasta Chełm z dnia 27 października 2005 r. patronat nad tym miejscem pamięci narodowej sprawuje Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie.
W 2010 r. została utworzona ścieżka historyczna do Pomnika ofiar zbrodni hitlerowskich w Kumowej Dolinie. Położona w odległości 1,5 km od granic miasta Chełm w kierunku Krasnegostawu po prawej stronie szosy przy zjeździe do strzelnicy myśliwskiej. Ścieżka piesza o długości 540 m oznakowana 5 tablicami informacyjnymi.
WARTO POCZYTAĆ